Stuurboord Bakboord

Stap je bij Rederij Vooruit aan boord dan leren we je graag meer over het reilen en zeilen aan boord. Over het prachtige vaargebied als IJsselmeer en Waddenzee, over de klassieke schepen uit de bruine vloot en ook over de zeiltechnieken en vaarregels. In deze blog gaan we dieper in op Stuurboord en Bakboord.

Als je voor het eerst het roer van een boot in handen hebt, kun je je een beetje verloren voelen te midden van de vele termen en regels. Twee van de meest fundamentele termen in de maritieme wereld zijn ‘stuurboord’ en ‘bakboord’. Het zijn woorden die verwijzen naar de rechter- en linkerzijde van een schip of boot. In deze blog duiken we dieper in de oorsprong van deze termen, hun betekenis, en geven we enkele handige ezelsbruggetjes om ze gemakkelijk te onthouden.

Stuurboord en Bakboord: Wat betekenen ze?

Stuurboord en bakboord zijn termen die dateren uit de tijd van de Vikingen. Stuurboord, dat verwijst naar de rechterkant van het schip (als je kijkt in de richting van de boeg, of voorkant van het schip), komt van het Oudnoordse woord ‘stýri’, wat ‘stuur’ betekent. De Vikingen bestuurden hun schepen vanaf de rechterkant, vandaar de term stuurboord.

Aan de andere kant hebben we bakboord, wat de linkerkant van een schip aanduidt (weer, kijkend naar de boeg). Dit woord is afgeleid van het Oudnoordse ‘bakki’ en ‘boord’, wat letterlijk ‘achterkant van de boot’ betekent. Dit komt omdat de stuurman, die aan de rechterkant (stuurboord) stond, de linkerzijde van het schip als achterkant beschouwde.

Wie heeft voorrang op het water?

Nu je weet wat stuurboord en bakboord zijn, is het belangrijk om de voorrangsregels op het water te begrijpen. Hier volgt een eenvoudige uitleg van de basisregels:

1. Als twee motorboten elkaar kruisen en een aanvaring dreigt, heeft de boot die de andere aan stuurboord (rechts) heeft, voorrang. De andere boot moet wijken.
2. Als een zeilboot en een motorboot elkaar kruisen, heeft de zeilboot meestal voorrang (tenzij de zeilboot aan het inhalen is).
3. Wanneer twee zeilboten elkaar kruisen en beide de wind van verschillende zijden hebben, heeft de boot die de wind van stuurboord (rechts) heeft, voorrang.

Stuurboord en Bakboord ezelsbruggetjes

Het kan in het begin een beetje verwarrend zijn om te onthouden welke zijde stuurboord of bakboord is. Hier zijn een paar handige ezelsbruggetjes:

1. “Stuurboord” heeft net als “Rechterkant” twee ‘r’en, dus stuurboord is de rechterkant van de boot. StuuRRRboaRRRRd is RRRechts

2. Bakboord en “Links” hebben allebei de K dus BaKKKKKboard is linKKKKKs

3. Denk aan de woorden “Port” (Engels voor Bakboord) en “Left”, beide hebben vier letters. Dit kan ook helpen om te onthouden dat Bakboord de linkerkant is.

Hopelijk biedt dit een nuttig inzicht in de termen stuurboord en bakboord, evenals de basale voorrangsregels op het water. Met deze kennis ben je klaar om je zeilavontuur veilig en zelfverzekerd te beginnen!

Welke kleuren heeft bakboard en stuurdboord?

Op schepen worden kleuren gebruikt om bakboord en stuurboord aan te duiden, vooral in het donker, zodat andere schepen kunnen zien welke richting een schip op gaat.

Bakboord wordt aangeduid met de kleur rood en stuurboord met de kleur groen. Als je dus op een boot zit en je kijkt naar voren (naar de boeg), dan is de rode lamp aan je linkerkant (bakboord) en de groene lamp aan je rechterkant (stuurboord). Dit is een internationale standaard die wordt nageleefd om de veiligheid op zee te waarborgen.

Dus een zeilschip dat van rechts komt heeft voorrang?

Zo makkelijk is het niet: Het recht van voorrang bij het zeilen is eigenlijk gebaseerd op een aantal factoren en niet alleen op de richting waaruit een schip komt. Hier zijn enkele algemene regels die worden gevolgd:

1. Een zeilschip met de wind van stuurboord (rechts) heeft het zeil aan bakboord en dus voorrang. Zeil over bakboord gaat voor zeil over stuurboord.
2. Loef wijkt voor lij, dus de boot die het hoogst aan de wind vaart, moet wijken.
3. Als een zeilschip een motorboot tegenkomt, heeft het zeilschip doorgaans voorrang, tenzij het zeilschip aan het inhalen is.
4. Schepen die varen in een nauw kanaal of zich bevinden in een verkeersscheidingsstelsel, hebben voorrang op schepen die willen oversteken.
5. Dus hoewel de positie van het zeilschip belangrijk is, zijn er veel andere factoren die bepalen welk schip voorrang heeft. Het is essentieel om deze regels te kennen om veilig te kunnen zeilen.

Daar gaat het dan toch wel weer een beetje van duizelen misschien? Geeft helemaal niks, dat is waarom je op de schepen van Rederij Vooruit ervaren bemanning treft en een schipper die precies weet hoe het allemaal werkt. De makkelijkste manier om stuurboord, bakboord beter te leren, te begrijpen en te onthouden, is door het in de praktijk te ervaren.

Vind je het leuk en wil je het tijdens jouw zeilvakantie leren? Vraag ernaar bij de bemanning, ze leggen je het graag uit!

Bekijk hier alle toffe zeiltochten waar je in de praktijk kennis maakt met Stuur en Bakboord!